LEKUAKZergatik kamioi bat kale erdian, atzeko musikarekin, sofa batekin eta pijamaz jantzita?

Zergatik kamioi bat kale erdian, atzeko musikarekin, sofa batekin eta pijamaz jantzita?

Ruben Castillejo Cocina de Guerrillako bazkide sortzailea da, eta, Alejandra Buenorekin batera, Guerrilla Food Sound System plataforma osatzen du. Artea eraldaketa sozialerako tresna eta eta kalea ekintza gune gisa hartzen duten bi erakunde

Guerrilla Food Sound System-en leloa sorkuntza artistikoa eta kaleko oinezko aktibismo kulturala da“. Kontsigna horrekin, Ruben Castillejo plataformako kide eta Cocina de Guerrillako bazkide sortzaileak bere ekimenetan uztartzen diren hiru alderdi nagusiak laburbiltzen ditu: artea eta kultura, aktibismo politikoa eta espazio publikoa. Castillejok kultura-ekoizlearen eginkizunak betetzen ditu, eta 2014an Alejandra Buenorekin batera osatutako kolektibo horrek bultzatzen dituen jarduerak eta programak kudeatzeaz eta garatzeaz arduratzen da. Duela hilabete gutxi, amaitu dute sistema mugikor autonomo baten kustomizazioa, kalean jarduerak egiteko pentsatutako Guerrilla Truck izenekoa.

Ruben Castillejo Guerrilla kamioian / Yone Estivariz

Sukaldean du jatorria 

Gaur egun Guerrilla Food Sound System zer den ulertzeko 2011raino jo behar da, Ruben Castillejok eta Nacho Oscozek, Basque Culinary Centerren Jatetxeen Kudeaketa eta Berrikuntza Masterra elkarrekin egin ondoren, Guerrillako Sukaldaritza kolektiboa abian jarri zutenean: “Goi-sukaldaritza elikagaien subiranotasunaren sustapenetik bideratu nahi genuen. Urteetan zehar jorratu dituzten ardatzak hezkuntza, artea eta kultura eta lankidetza izan dira, betiere izaera politiko eta aktibista nabarmen batetik abiatuta. Nahiz eta bere lehen urteetan sukaldea ardatz nagusi izan, Castillejok dioenez, “Esparru horren esklabo sentitzen ginen eta ez ginen inoiz handik ateratzen”. Denborarekin, azaltzen duenez, “Konturatzen hasi ginen egiten genuenak bazuela artistikotik zerbait”. Lehen hurbilketa batzuk egin zituzten Conexiones Improbables eta Amárica Asambladarekin batera: “Pixkanaka-pixkanaka, ia jakin gabe, sena artistikoa ateratzen joan zitzaigun, harik eta une jakin batean guk ere sor genezakeela pentsatu genuen arte”, gogoratzen du.

Proiektu hau 2011. urtean sortu zen Cocina de Guerrillaren jaiotzarekin batera /  Yone Estivariz

Handik urte gutxira, 2014an, Guerrilla Food Sound System kultur ekoizpenerako eta hedapenerako plataforma sortu zen: “Une hartan, Cocina de Guerrilla gai zen proiektuei nolabaiteko finantzaketa emateko, eta erabaki genuen plataforma bat sortzea, giza eta gastronomia eskubideak beste diziplina artistiko batzuetara eta beste eskubide eta askatasun batzuetara zabaltzeko aukera emango ziguna“. Hasiera batean, ekimenak beren artean proiektu autonomoak abian jartzen lagunduko zuten erakundeen sare gisa eratu nahi zuen arren, ideia ez zen gauzatu, eta plataforma kudeatuko zuen talde eragile bat sortzearen aldeko apustua egitea erabaki zuten.

Gaur egun, Cocina de Guerrilla eta Guerrilla Food Sound System elkarlanean ari dira hainbat ekimenen garapenean. Lehena sukaldaritzari lotuago dago, eta bigarrena, berriz, beste mota bateko ekoizpenak bultzatzen ditu, baina azken honek ez du ardatz bezala jokatzen: “Bata erroa da, eta bestea ekintzarako eremu zabalagoa du”, azaldu du Castillejok.

Kalea kultur eta arte sorkuntzarako gune gisa 

“Plataformaren ideia sortu zenean ez genuen inoiz pentsatu espazio bat izatea. Jatetxe bat itxi genuen Gasteizen, eta gure buruari esan genion azken aldia izango zela. Egin behar genuena zen kalea okupatu eta espazio publikoa leku parte-hartzaileagoa bihurtzea zen. Kalea, ehuneko ehunean irekia, publikoa eta doakoa den gune bakarra izanik, zeharkatzea ez den beste gauza batzuetarako erabiltzearen ideia defendatzen dugu“, azaldu du Castillejok.

Kaleak hARTu! ekintza Andre Mari Zuriaren plazan, 2017 / Utzia

Guerrilla Food Sound System-ek bere ekintzekin espazio publikoa hartu eta publiko ez ohikoei irekia dagoen sorkuntza garaikideko zentro parte-hartzailea bihurtzea proposatzen du. Azpiegitura bati lotua dagoen kultura-espazioaren ideia klasikoarekin hausteko modu bat da hau. “Espazio publikoan esku hartzeaz hitz egiten dugunean, publiko ez-espezifiko batengana zuzentzen ari gara”, azaldu du Castillejok. Horretarako, espazio eta ekintza irekiak garatzen dituzte, kalean dabiltzan pertsonak elkarrekin eraikitzera gonbidatuak senti daitezen. Beren proposamenekin jardueraren egile nagusia publikoa izatea defendatzen dute, eta eragile aktibo bihurtzeko lanean dihardute, “Nahiz eta esperientziarik ez izan edo aldez aurreko prestakuntzarik ez izan”. Ildo horretan, beren ekimenetako batzuek herritarrei mikrofonoa zabaldu diete Estatuko, Europako eta Latinoamerikako hainbat herri eta hiritako plaza eta kaleetan, “Elkarrizketa eta besteari entzutea sustatzen dugu”. Lan-planteamendu horrek aukera eman die arte-bitartekaritza programetan parte hartzeko, hala nola Intermediae Mataderok koordinatutako Imagina Madrid arte publiko eta komunitarioko programan.  

Aurrera eraman dituzten beste ekoizpen propio batzuk Elk.ArtEkintza, dira, hibridazio diziplinarretik abiatzen den kolaborazio artistikoen programa: “Interbentzio bakoitzerako artista bat gonbidatzen genuen, leku bat eta gai bat aukeratzen zituena. Adibidez, Madrilgo Jacinto Benavente plazan “entre rejas y fogones” egin genuen, Matteo Guidi artista italiarrarekin batera, askatasunaz gabetuta dauden pertsonen gaiaren inguruan, edo Reina Sofia-ren aurrean beste ekintza bat egin genuen, dantza garaikideari lotutako “Muévete y bailla” deitzen zena. Gasteizen, pare bat urtez, “Kaleak hARTu!” jarri genuen martxan, “Diziplina anitzeko ekintza artistikoak ziren”, gogoratzen du. “Gure jardueraren alderdi nagusietako bat espazio publikoan sortzen den une iragankorra da“, dio Castillejok. Guerrilla Food Sound System bi urtez behin egiten den bideo-arte feministaren Fem Tour Truck nazioarteko jaialdi ibiltaria da, Alejandra Buenok zuzendua, eta Iberiar penintsulako eta Latinoamerikako hiri eta herriak bisitatzen dituzten performance, ikus-entzunezko eta tailerrek dira.

Guerrilla Food Sound System-en ez dira ohiko kultur programatzailetzat jotzen: “Gure helburua ez da erakustaldi hutsa, egiten duguna da artistak gonbidatu espazio publikoa zein bertatik igarotzen diren pertsonak aktibatzera“. Horrela, artista “txinparta” gisa ulertzen dute, herritartasunaren aktibatzaile gisa, ez ikuskizunaren edo sorkuntzaren ardatz gisa. “Hau erronka bat da kultura tradizionaleko guneetan publiko jakin batentzat lan egitera ohituta dauden artista askorentzat. Jarduera Andre Mari Zurira edo Puerta del Sol-era eramatean, funtsean gizartea zer den bizi duzu”. Eta nolakoa da kaleko erantzuna? “Gizartea feminista eta ekologista da, ez da arrazista, jatorra da… baina kalean beste taju bat hartzen diozu gizarteari, eta iraindu gaituen jendea izan dugu… ez zaio mundu guztiari gustatzen egiten duguna. Baina jende asko dago planteamenduak benetan harritzen duena eta parte hartzera animatzen dena, guk lantza bat botatzen dugulako eta jende askok jasotzen duelako. Erantzuna, oro har, positiboa da”, azaldu du.

Sortzearen zergatia etengabe zalantzan jartzen dutela diote: zergatik egin egiten dena? Zergatik jarri kamioi bat kale erdian, atzeko musika, sofa bat eta pijamaz jantzita, jendeari bere hiriaz zer iritzi duen galdetzeko? Horrelako gaien aurrean euren ekimenek helburu politiko bat dutela ziurtatzen dute: “Ikusten dugu ekintza-eredu batzuk erdi agortuta daudela, horietara ohitu garela… Hori iraultzeko, uste dugu praktika artistikoek joko berri bat eman dezaketela, pertsonekin lotutako ekintza soziala ekar dezaketela, baina modu freskoagoan. Gure politika eta sormenerako arrazoia parte-hartzea aktibatzeko saiakera hau da “dio. Azaldu dute beren proposamenak aktibatzeko malgutasun handia behar dela pertsonen erantzunean, eta “herritarrei gonbidapena” egiteko ideiatik heldu diete: “Ez goaz kalera ordubete egoteko, sei edo zortzi ordu egoteko goaz… denbora honetan bat-batekotasunaren osagai handia dago, eta malgutasuna garrantzitsua da, bilatzen duguna ekintzak benetan parte-hartzaileak izatea bada. Ezin dugu dena eskalatuta eraman, horrek ez du jokorik ematen”.

Guerrilla kamioia: espazio mugikorra

Kamioiaren ideia, hasiera batean, gai pragmatiko batengatik sortu zela kontatzen dute: “Ezin genuen gure azpiegitura guztia furgoneta batekin mugitu; orduan, kamioi bat erostea erabaki genuen, leku batetik bestera mugitu ahal izateko. Aurrerago, Elk.ArtEkintza-rekin hasi ginenean, konturatu ginen, jarduera egin eta muntatzeko eta desmuntatzeko denborak errazte aldera, arintasun handiagoa emango zigun irtenbide bat bilatu behar genuela. Zergatik instalatu dugu dena kamioian? Bertara iritsi eta ahalik eta denbora laburrenean lanean egon nahi dugulako“, dio Castillejok.

Nahiz eta Elk.ArtEkintza-rekin kamioia oraindik kustomizatu gabe erabili, Fem Tour Truck proiektua martxan jarri zenetik aurrera, kargatzeko ibilgailu soila izateari utzi zion, eta eszena eraikitzen zuen gailu mugikor gisa konfiguratu zen. Ondorioz, denborarekin, hura optimizatzeko eta hornitzeko beharra sortzen hasi zen

Eguna eta gaua Guerrillaren kamioian / Yone Estivariz eta utziak

Hura zaintzeko prozesua luzea izan da: “Ingeniaria bazara badakizu nola egin, baina egiten duzuna imaginatzea bada, bidean ikasi behar. Diseinuak eta paper mordoa genituen marrazkiekin, kamioian sartu eta karrozeria-zintarekin barrutik markatzen genuen imajinatzen genuena”, gogoratzen du Castillejok. Prest jartzeko, hainbat profiletako pertsonekin eta enpresekin lan egin dute, elektromekanikariekin eta pintoreekin, eta horiek zurezko eta aluminiozko lanak, leihoen marketeria edo instalazio elektriko eta soinuzkoak gauzatzen lagundu dute: “Hasieran kamioi-karrozeroekin lan egin genuen, baina gauza espezifikoago batzuk ezin genituen egin… eszenografian lan egiten duen bertako profesional batzuekin hitz egin genuen arte. Zortea izan genuen proiektua ulertu zutelako, eta, gainera, profil teknikoa zuten, beraz beraien eskutan utzi genuen lan handiena. Adibidez, soinuaren gaiarekin, hainbesteko potentziak bibrazio handia igortzen du, eta, beraz, isolatzaileak jarri behar ziren, egur jakin batzuekin lan egin… Horretan asko lagundu zigun beraien esperientziak “, azaldu du.

  Kamioia kustomizatzeko prozesua / Cedida

Kamioia duela hiru hilabete inguru gauzatu zen, eta soinu-sistema bat du: 9000W inguruko bi dorre, subgrabeak eta sei PA; mikrofonia eta argiztapen-sistema bat, antzerki-areto txiki batean, kamioiaren paneletara edo kanpoaldera proiektatu daitekeen proiekzio-sistema bat, eta zinema-pantaila bat, bertan bizi ahal izateko prestatutako gela batez gain.

Castillejok dioenez, “Kamioiak ematen duena erosotasun, estetika eta funtzionaltasun plus bat da …. Baina guretzat ere ez da garrantzitsuena. Ikuspegi sozial batetik, sistema mugikor horren alde egiteko arrazoietako bat da aukera ematen digula modu arinagoan iristeko artea ohiko moduan iristen ez den leku eta pertsonengana“. Gaineratu duenez, “Ilusioa ematen digu orain daukaguna, nolabait ere oparitu dezakegulako, profesionaltasun eta eraginkortasun tekniko handiagoarekin lan egiteko aukera ematen digu, eta arintasun hori ere oso interesgarria da aipatzen genuen alderdi sozialari begiratuta, baliabide gutxiago dituzten kolektiboetara ere iristeko aukera ematen baitugu”. Azaldu du. Horrela, kamioia edukiontzi eta eduki bihurtzen da.

Kustomizazioa prozesuaren ondoren, kamioiak azpiegitura teknikoa dauka / Yone Estivariz

Espazio publikoan ekintzak antolatzea ez omen da konplexuena, bai burokrazia ordea: fitxa teknikoak, ibilgailuaren paperak, erantzukizun zibileko aseguruak, kamioiaren neurriak espazioei dagokienez, soinu-erregulazioa, eta horrek esan nahi du zerbitzu bereziak eskatzea, proiekzioak egin behar badituzu argiztapen publikoa itzaltzea eskatzea … Egin beharreko tramite batzuk baino ez dira, eta, hiri batzuetan errazagoa omen da beste batzuetan baino: “Espazio publikoaren erabilera, batzuetan, hiriko ekitaldietara edo etekin ekonomikoa eragiten duten jardueretara mugatzen da, eta hori nabari da batzuetan aurkitzen ditugun zailtasunetan, ez direla soilik administratiboak, askotan politikoak ere badira. Gure aktibismoaren parte bat, zentzu horretan, espazio publikoaren erabilera hori ireki eta arintzea ahalbidetuko duten bideak bilatzean oinarritzen da”.

Etorkizun hurbilari begira, “Orain kamioia lantzea dagokigu, pixka bat amortizatu behar da, inbertsio handia delako. Oraingoz Espainia, Portugal eta Frantziako testuinguru hurbilenean lan egingo dugu, eta pixkanaka-pixkanaka harago joaten ahaleginduko gara, etorkizunean, urrunago iritsi ahal izateko“.

El Camión Guerrilla se moverá por diferentes ciudades y pueblos de aquí en adelante / Yone Estivariz

Esta web utiliza Cookies propias y de terceros para ofrecerte una mejor experiencia y servicio. Si continúas navegando, aceptas el uso que hacemos de ellas. Puedes cambiar la configuración de cookies en cualquier momento.<BR> Cookie propioak eta hirugarrenenak erabiltzen ditugu esperientzia eta zerbitzu hobea eskaintzeko. Nabigatzen jarraitzen baduzu, horiek erabiltzea onartzen duzu. Konfigurazioa aldatu nahi baduzu, hurrengo linkaren bitartez egin dezajezu. Cookien politika ikusi Ver política de Cookies / Cookien politika ikusi

Los ajustes de cookies de esta web están configurados para "permitir cookies" y así ofrecerte la mejor experiencia de navegación posible. Si sigues utilizando esta web sin cambiar tus ajustes de cookies o haces clic en "Aceptar" estarás dando tu consentimiento a esto.

Cerrar