Arteterapia hirurogeita hamar urte baino gehiagoko historia duen lanbidea da. Arte plastikoak bide terapeutiko gisa erabiltzen dituen psikoterapia mota bat da. Nahasmendu psikologikoak, beldurrak, blokeo pertsonalak, iraganeko traumak eta abar sendatzeko erabiltzen da. Baina helburu terapeutikoez gain, garapen pertsonalerako, autoezagutzarako eta adierazpen emozionalerako teknika bat da.
Astrid Oster alemaniarrak lanbide honekiko zuen interesa zela eta, Ottersberg-eko Arteterapia eta Artepedagogiarako Institutuan ikasi zuen duela 28 urte. Suitzako “Pintura Centrada en Soluciones” institutuan graduondoko bat ere egin zuen: “Suitza edo Alemania bezalako herrialdeetan lanbide honek bere unibertsitate-karrera propioa du, hemen fisioterapia izan daitekeen bezala”, azaldu du.
Espainia eta Alemania artean urte batzuk eman ondoren, Astridek bere zentroa irekitzea erabaki zuen Gasteizen, eta lehen aldiz iritsi zen bertara 19 urterekin, kulturarteko proiektu baten bidez. “21 Kolore arteterapia eta artepedagogia zentro bat da, baina baita hizkuntzena ere, azken horiek hobeto sartzen baitira esperientzia positibo batekin uztartzen badira”, azaldu du.
Askatzeko balio duen Artea
Arteterapia pertsona helduentzat da egokia, beren egoerengatik edo duten gaixotasunagatik beren gatazkak eta emozioak ahoz artikulatzea zaila egiten zaielako. Talde txikietan edo saio indibidualetan egiten da, askotariko pazienteen profilekin eta helburu terapeutiko desberdinekin.
21 Kolore-n, Astridek LOM metodoa (Konponbidea ardatz duen pintura) eta PCI metodoa (Irudia ardatz duen pintura) erabiltzen ditu, eta, pazientearen ezaugarrien arabera, sistema batekin edo bestearekin lan egiten du: “Hitz egitea ez da beti ongizate pertsonalerako biderik zuzenena, gure burmuina irudiak sortzen dituen organoa baita. Pinturak gure barruko irudiekin kontaktuan jartzeko aukera ematen du, eta beste irudi batzuk sortzeko aukera ematen du, arrastaka daramatzagun gauzetatik askatzen eta ikuspegi berriak ikusten lagun diezaguketenak”, azaldu du.
Astriden arabera, “Terapeuta baten orientaziopean egindako pintura argi eta sinple batzuek garrantzia kentzen diete gogoratzen ditugun irudiei, eta aldi berean, emozio itogarrietatik libratzen gaituzte. Helburua da aldartea hobetzea edo estres-maila jaistea. Horretarako, sentimenduei lekua eman behar zaie eta onartu egin behar dira. Nik lagundu egiten diet pertsonei aurrera egiten eta lasaitzen. Emozioetan aldaketak lortzen ditugu irudian aldaketak eginez”.
Terapia hori egiteko, ez da beharrezkoa pinturari buruzko aldez aurreko ezagutzarik izatea. Eskuekin, horman zintzilikatzen diren 70 x 100 cm-ko paper handietan margotzen da. Gainera, saioekin hasi aurretik, Astrid pertsona bakoitzarekin hitz egiten du, zer alderdi landu eta konpondu nahi duen zehazteko.
21 Koloretik ehunka pertsona igaro dira ia 10 urteko historian zehar. Terapeutak bi kasu oso zehatz gogoratzen ditu: “Gogoan dut mendian istripu bat izan zuen, hilabeteak ospitalean eman zituen eta ondorio latzak jasan zituen mutil bat. Berak ez zuen istripuaren unea gogoratzen, baina bai erreskatatu zuen helikopteroaren zarata. Oraingo honetan soinu batetik abiatzen gara lan egin eta sendatu ahal izateko. Gogoan dut, halaber, haurren sexu-abusuak jasan zituen emakume baten kasua. Ez zuen esperientzia onik izan psikologoekin eta arteterapiarekin probatzea erabaki zuen. Pinturaren bidez hasi ginen lanean, eta irekiz joan zen. Gertatutakoa bere familiari kontatu zion azkenean, traumatik askatzen hasteko modu bat “.
Astridek azaltzen du nola arteterapia Alemaniako klinika eta eguneko zentroetan erabiltzen den metodo bat den: “Hemen oraindik ez da iritsi ez karrera gisa, ez lanbide gisa, baina pixkanaka lekua hartzen ari da, musikoterapiarekin gertatu den bezala. Gainera, Espainian gehiago kostatzen da ohikoa denetik irtetea, eta publikoa ez denari beldurrez begiratzen diogu. Era berean, ulertzen dut jende batzuek dirua inbertitu behar badute, ezagutzen duten zerbaitetan inbertitzea”.
Artea tresna pedagogiko gisa
21 Kolore jolaserako, plazererako, ikaskuntzarako eta garapen pertsonalerako gunea ere bada haurrentzat eta haien familientzat. ‘Sormen Pintura Lagundua’ tailerrak 2 urtetik gorako haurrei zuzenduta daude, baina baita helduei ere. Espazio horretan, bakoitzak askatasunez adieraz dezake bere burua, artelan bat sortzeko edo beste pertsona batzuen aurka lehiatzeko asmorik gabe.
“Umeari sekulako oparia egiten diozu bere garapen pertsonalean pinturaren bidez adierazten uzten badiozu. Tailerrean, bakoitzak marrazki, eskultura edo koadro bat egiten du, beste hartzailerik gabe, epaiketarik eta interpretaziorik gabe. Horri esker, pertsona bakoitzak bere burua baiezta dezake. Egonkortasuna, sormena eta ekimenerako gaitasuna ikasten dira. Pintura eta buztina dira sentipenak hitzik gabe adierazteko bitartekorik egokienak”, azaldu du Astridek.
21 Kolorek, gainera, artearekiko esperientzia positibo hori kontzeptu berriak ikasteko, hiztegia zabaltzeko eta ingelesetik edo alemanetik eskuratutako ezagutzak praktikatzeko aprobetxatzea proposatzen du. “Erlaxatuta eta tentsiorik gabe zaudenean, hizkuntzak hobeto sartzen dira. Sormenarekin esperimentatzeko modu bat da, baina baita hizkuntzarekin ere”, dio. Hala, ‘Pintura Sortzailea Lagundua/Buztin eta Collage’ tailerrean, ahoz praktikatzen da hizkuntza, eta, horrez gain, komunikazio-proiektu eta -jokoekin, abestiekin eta filmekin jarduerak egiten dira.
21 Kolorek, gainera, hainbat erakunde, elkarte eta ikastetxerekin elkarlanean ari da, eta 2014tik hitzaldiak eta tailerrak ematen ditu arteterapiari, pintura sortzaileari edo hizkuntzei buruz, besteak beste. Baina Astrid bereziki harro dago 3 eta 17 urte bitarteko haur eta gazteentzako ingeles edo alemaneko udalekuen proiektuarekin. Urteko udako garai ezberdinetan, 21 Kolorek, oinarri nagusitzat pintura izanik, buztinarekin, collageekin, mugimenduarekin eta musikarekin ere lan egiten duten tailerrak proposatzen ditu. Udako udalekuetarako matrikula zabalik dago eta plazak mugatuak dira.